Harm Jagerman

Team Friet of Team Patat?

Publicatiedatum: 9 april 2024
| 11:46
| Artikelen, Eten en drinken, Geschiedenis

Het is een voortdurende discussie en ook dit artikel zal het niet gaan oplossen. Team Friet of Team Patat? Misschien moesten we het eerst maar eens hebben over de oorsprong van die gefrituurde aardappelproducten. Is het een Belgisch of Frans product? Of geen van twee?

Dit artikel verscheen eerder op de website van De Goede Huisvader. Artigenda heeft dit artikel overgenomen en waar nodig gewijzigd en geactualiseerd.

Social media

De discussie lijkt zich vooral te concentreren op social media. In deze discussie kan het er soms heftig aan toegaan, zo lijkt het. Of lijkt dat gewoon zo? Gaat het om een harde vorm van humor, soms? Wat het ook is, de voor- en tegenstanders hebben verschillende argumenten om te pleiten voor het gebruik van de woorden friet en patat. Op 13 juli zou het een moment kunnen zijn om te bekennen tot welk team je hoort. Wanneer je deze dag erkent, dan zou dit een aanvaarding kunnen zijn van het woord friet, nietwaar? Immers, het gaat om Franse Frietjes. Officieel gaat het om een (Amerikaans-)Engelse term: French Fries. De officiële naam is French Fry Day. Dat is overigens een zeer wonderlijke naam, want wie zou nu een frietje of patatje eten? Je eet altijd een portie. Meestal in ieder geval.

Franse uitvinding?

French Fry Day. Logischer zou French Fries Day zijn. Is het logisch om te spreken over French Fries? Franse friet? Zijn die gefrituurde aardappelproducten een Franse uitvinding? Sommige mensen in België denken er heel anders over.

Spanje

Vergeet de twee landen. Er is een ander land dat de eer krijgt en dat is Spanje. In ieder geval als land in Europa. Wat er gebeurde in Zuid-Amerika is niet bekend. De bakermat van de aardappel moet natuurlijk gezocht worden in Zuid-Amerika, zo lijkt het. Peru is er maar wat trots op. Al kunnen daar vraagtekens bij geplaatst worden. De aardappelplant is vermoedelijk afkomstig uit Midden-of Noord-Amerika. Of er gefrituurd werd zoals eeuwen later gebeurde valt te bezien.

Spanje is een goede kanshebber om met de eer te gaan strijken. De Spanjaarden maakten als eerste Europeanen kennis met de aardappelen. Dit wil overigens niet zeggen dat er gelijk besloten werd tot het frituren. In Spanje had men al wel de gewoonte om rond de zeventiende eeuw van alles met olie te koken of in olie te bakken. Voor aardappelen gold dat dit een dure aangelegenheid betrof. Dat gold ook voor wat men deed in Frankrijk. Waar men ging experimenteren met gefrituurde aardappelen. Dat was alleen nog steeds later dan wat de Spanjaarden deden. De Franse keuken perfectioneerde niet waar men in Spanje aan begonnen was, want dat zou een belediging zijn. Men zette het op een eigen manier voort. Hierbij was het lange tijd leidend dat koken en bakken in olie, ook in Frankrijk, niet vanzelfsprekend was. Dit was gewoon duur. Daarom was het niet mogelijk om het op grote schaal aan te bieden, zoals men vandaag de dag kan doen.

De Franse keuken ging experimenteren en dat lukte eigenlijk pas op het moment dat de olie goedkoper werd. Dus de middelen maakten het mogelijk. Daarnaast verbeterden de technieken om te frituren. Hoe dit precies zit, lees je in de vermelding over deze bijzondere dag.

De Amerikanen

French fries, het is een Engelse naam voor een verwijzing naar iets dat Frans zou moeten zijn. In het Nederlands kennen we die naam ook. Dan noemen we het Franse frietjes. Het gaat om dunne gefrituurde aardappelproducten, die je friet of patat mag noemen. De vraag is alleen hoe komen we op de naam French Fries Day? Alsof er naast deze soort geen andere soort zou bestaan? Dat is namelijk wel het geval. Er bestaan andere soorten, bijvoorbeeld dikkere soorten, soorten die nog deels voorzien zijn van schil en soorten die meer lijken op schijfjes. Het gaat hier om wat men vooral kent in de Verenigde Staten. Die ene dunne patatsoort en die is vooral verbonden aan de fastfoodketens. Logisch eigenlijk, want die soort is vele malen makkelijker te bereiden. Juist omdat deze soort dunner is. Ook is de associatie met de Tweede Wereldoorlog belangrijk. De veteranen zagen dit soort tijdens hun bezoek aan Frankrijk en dat maakte indruk. Zoveel zelfs, dat de Amerikaanse commercie hierop inspeelde. Slim natuurlijk.

Freedom Fries

Daarmee is niet gezegd dat andere soorten minder belangrijk zijn. Sterker nog, andere soorten leken in 2003 juist belangrijker. In dat jaar leek het erop dat er in de Verenigde Staten wel een heel drastische beslissing genomen werd. De actie kwam niet voort uit de politiek zelf, maar werd wel overgenomen door de politiek.

Toen Frankrijk kritiek leverde op de Amerikaanse invasie van Irak in 2003, kwam een restaurant in North Carolina in actie. Bob Ney, lid van het Amerikaans Huis van Afgevaardigden, nam de actie over. Het restaurant sprak niet meer van French Fries, maar van Freedom Fries. Ney zorgde ervoor dat het restaurant van het Capitool in Washington DC overging tot een symbolische naamswijziging. De actie werd vooral ondersteund door Republikeinse (conservatieve) politici.

De Freedom Fries bestonden niet lang, want in 2006 was het gedaan met de naam. Dat was het jaar waarin Ney niet meer herkozen werd. Meer hierover lees je via dit artikel van CNN. Je kunt hierbij wel de vraag stellen wat nu echt belangrijk is in de Amerikaanse politiek.