De gezondheidszorg in Nederland is een complex en ingewikkeld netwerk van verschillende zorgverleners. Elk toegerust op een eigen taak en met eigen verantwoordelijkheden. Er zijn genoeg dagen die aandacht, geheel terecht overigens, besteden aan anderen binnen de zorg. Er zijn ook minder zichtbare spelers in de zorg. Althans, personen die de meeste mensen voor lief nemen of niet direct beschouwen als zorgmedewerkers. Ze zijn wel degelijk onderdeel van ons zorgsysteem en vormen eigenlijk een onmisbare schakel in de zorg. Er zijn meerdere van dit soort onmisbare schakels en de apothekersassistenten zijn daar een van.
Ze zijn er wel
Het bijzonder aan de medewerkers in de apotheken is alleen: ze zijn er wel. Je hoeft een apotheek maar binnen te lopen en je ziet ze. De relatie leggen met de zorg, daar gaat het om. Voor veel mensen gaat het toch nog een beetje om het idee van een soort “medicijnwinkel,” waar je soms wel of soms niet voor bepaalde dingen moet betalen. Het is een forse overdrijving van zaken en komt echt niet overeen met de werkelijkheid.
Zonder daarmee anderen binnen het zorgstelsel tegen de voeten te schoppen, is de rol van de assisten van vitaal belang. Het klopt: er zijn anderen die net zo’n belangrijke rol spelen. De Dag van de Apothekersassisten is alleen een dag waarop de apothekersassistent centraal staat. Het zou onlogisch zijn om aandacht te besteden aan een andere zorgtak of andere zorgprofessionals, nietwaar? Zeker wanneer je bedenkt dat de zichtbaarheid van de medewerkers wel goed geregeld is, alleen de relatie die door sommigen gelegd wordt. Daarmee is het soms slecht gesteld.
Het is goed om eens te kijken naar het takenpakket van een apothekersassistent.
Uitgifte van medicijnen
De apothekersassistent is vaak de eerste persoon met wie de patiënt contact heeft bij het ophalen van medicijnen. Hierbij controleert de assistent of het medicijn overeenkomt met het voorschrift van de arts, geeft ze advies over het gebruik, en beantwoordt vragen van patiënten. Dit lijkt misschien een routinematige handeling, maar het vergt grote nauwkeurigheid en verantwoordelijkheid, omdat een kleine fout ernstige gevolgen kan hebben voor de gezondheid van de patiënt.
Voorlichting en advies
Naast het verstrekken van medicijnen, speelt de apothekersassistent een belangrijke rol in de voorlichting van patiënten. Veel mensen weten niet precies hoe ze hun medicatie moeten gebruiken, of hebben vragen over bijwerkingen. De assistent moet in staat zijn om in begrijpelijke taal medische informatie over te brengen en de patiënt gerust te stellen waar nodig.
Farmaceutische zorgverlening
De apothekersassistenten zijn betrokken bij het bewaken van medicatieveiligheid. Dit houdt in dat zij controleren op mogelijke interacties tussen verschillende medicijnen die een patiënt gebruikt, evenals op overgevoeligheden of allergieën. Dit vereist diepgaande kennis van farmacologie en een nauwkeurige werkwijze om risico’s te minimaliseren.
Administratieve taken
Een minder zichtbare, maar eveneens belangrijke taak van de apothekersassistent is het bijhouden van de administratie. Dit omvat het verwerken van recepten, het bijhouden van patiëntendossiers, het bestellen van geneesmiddelen en het controleren van voorraden.
Kwaliteiten
Het spreekt voor zich dat voor het uitoefenen van de eerdergenoemde taken het noodzakelijk is om te beschikken over een aantal specifieke kwaliteiten. Denk aan de noodzakelijke vakkennis. Daarnaast zijn communicatieve vaardigheden en empathisch vermogen van groot belang. Vooral dit laatste is essentieel. Wanneer je bedenkt dat na een consult bij een (huis)arts een patiënt nog veel vragen kan hebben over een voorgeschreven medicijn of het onduidelijk kan zijn waarom er nu juist is gekozen voor dit medicijn. Men wil vertrouwen op de kennis en kunde van de persoon die men aan de andere kant van de balie treft, maar daarbij is inlevingsvermogen (empathie) van essentieel belang. Luisteren, advies geven en een geruststellende houding waar nodig zijn onmisbaar.
Naast deze kwaliteiten is er nog iets anders dat belangrijk is. Dat is het vermogen om secuur te werk te gaan. Het werk van een apothekersassistent vergt precisiewerk. 100 microgram of 100 milligram. Dat is een bijzonder groot verschil. Dit kan ernstige gezondheidsschade toebrengen. Hierbij komt nog een andere kwaliteit om de hoek kijken en dat is het vermogen om goed samen te werken. Recepten worden gecontroleerd. Daarvoor moet men op elkaar kunnen vertrouwen. Een goede relatie binnen het team is daarom van groot belang.
Maakt dit alles de dag belangrijker dan andere dagen die gekoppeld zijn aan de zorg? Dat niet. De dag toont aan dat er sprake is van een onmisbare schakel in de zorg. Het is niet zo dat dit de enige onmisbare schakel is. Het is een van de vele onmisbare schakels en daar mogen we best trots op zijn. Daarvoor mogen we best waardering uitspreken. Meer dan dat we vaak doen. Het komt vaak voor dat dit als gewoon wordt beschouwd, terwijl het helemaal niet zo gewoon is.
Erkenning als onmisbare schakel
Iedereen weet dat de zorg onder grote druk staat. Daar zijn verschillende redenen voor. Die redenen zijn overigens niet overeenstemmend met de redenen die door sommige politici benoemd worden. Dat is alleen weer voer voor een geheel andere discussie, die niet thuishoort in dit artikel. In dit zorglandschap vormen de apothekersassistenten een van de onderdelen van dit zorglandschap en worden ze niet altijd even zichtbaar (h)erkend. De Dag van de Apothekersassistent is de erkenning als onmisbare schakel. Het is een moment om stil te staan bij hun bijdrage aan ons zorgsysteem. Het geeft zorgverleners, patiënten en de rest van de samenleving een kans op het waarderen van deze zorgprofessionals.
Bewustwording
Net zoals dit het geval is voor bijna iedere bijzondere dag of ieder evenement geldt ook voor deze dag dat er sprake is van bewustwording. Dat mensen niet langer moeten denken dat apotheken een soort “medicijnwinkels” zijn. Dat de apothekersassistenten beschikken over kennis en kunde, wat de werkzaamheden zijn van deze zorgprofessionals en -misschien wel het belangrijkste van allemaal- waar hun werkdruk uit bestaat. Want die bestaat. Ook dat is een werkelijkheid.
Stimuleren van deskundigheidsbevorderding
De Dag van de Apothekersassistent biedt zorgprofessionals ook een mogelijkheid voor het stimuleren van deskundigheidsbevordering. Dit komt neer op bijscholing en het vergroten van ervaring en deskundigheid. Een dag als vandaag is overigens niet het enige moment in het jaar waarop dit plaatsvindt. Beschouw dit als een continue proces.
Verbeteren van de teamgeest
Wat is er nu beter voor de teamgeest (team spirit) dan een dag die geheel in het teken staat van de eigen beroepsgroep? Laten we eerlijk zijn, de dat er een dag bestaat speciaal voor de eigen beroepsgroep voelt als een stuk erkenning en waardering. Dat mag ook als fijn en plezierig gezien worden. Dit kan ook aangegrepen worden als een moment voor het verbeteren van de teamgeest (team spirit). Uiteindelijk profiteert hier de patiënt van.
Hoe ziet de toekomst eruit?
De ontwikkelingen in de zorgsector gaan hard. De rol van de apothekersassistent zal veranderen, de komende jaren. Er is al heel veel veranderd. Denk bijvoorbeeld aan de introductie van robots waarmee medicijnen opgehaald worden uit het magazijn. Daarnaast worden e-health oplossingen geïntroduceerd.
Omdat patiënten de wens hebben om medicijnen ook buiten openingstijden op te halen, bieden apotheken inmiddels andere oplossingen aan. Waarbij men gebruik maakt van slimme oplossingen met speciale codes, die dit mogelijk maken via afgifte automaten. Via speciale apps wordt de mogelijkheid geboden om niet alleen medicijnen te bestellen. Ook is het mogelijk om de voortgang te bekijken, herhaal medicatie te bestellen en in contact te treden met de apotheek/apothekersassistenten.
Dat zijn allemaal voorbeelden van wat er al mogelijk is. De toekomst kan nog meer mogelijk maken en het is de vraag in hoeverre de taak van een apothekersassistent gaat veranderen. De functie zal nooit helemaal gaan verdwijnen. Er zal altijd een menselijk handelen noodzakelijk zijn, al was het alleen al voor de controle. Daarnaast zal het altijd voorkomen dat er menselijk contact zal zijn. Hoe gemakkelijk een app ook is, er zijn altijd mensen die persoonlijk contact verlangen met de apotheek. Zeker met het oog op de vergrijzing van Nederland.
Een van de onmisbare schakels
De apothekersassistenten zijn een van de onmisbare schakels in ons zorgsysteem. Juist daarom is een dag als de Dag van de Apothekersassistent een noodzaak.
