Artigenda
Zomertijd
Wanneer: jaarlijks, laatste weekend van maart (nacht van zaterdag op zondag).
Zomertijd is de aanpassing van de tijd die plaatsvindt in het laatste weekend van maart en de klok gaat dan een uur terug. Deze aanpassing vindt plaats in de nacht van zaterdag op zondag. Formeel is het alleen wel zondag.
Zomertijd = Daylight Saving Time
De Engelstalige naam voor zomertijd is daylight saving time, daylight savings time of daylight time. Het gaat om de tijdsaanduiding in de periode tussen maart en oktober. Wanneer deze tijdsaanduiding niet van toepassing is, dan wordt de standaard- of Wintertijd gebruikt.
Oorsprong
De tijdsaanduiding die we kennen als zomertijd is eigenlijk de boel voor de gek houden, mag je stellen. Dat heeft men ooit besloten. Dit was gemakkelijker, vooral vanwege economisch oogpunt. Op deze manier kon men zo optimaal gebruik maken van zon- of daglicht. De zon komt in de zomerperiode soms al rond vier uur ’s ochtends op. Dit leverde energievoordeel op. Dat was geen voordeel. In de periode dat deze beslissing genomen werd speelde het milieu nog geen rol. De kosten die men moest maken speelden een rol. Dan ging het om de kosten voor bijvoorbeeld verlichting.
Later werden andere voorbeelden aangevoerd. Denk dan aan hoe fijn het was om op te staan in de ochtend terwijl het al licht was. Het nadeel was alleen dat dit in een bepaalde periode van het jaar echt niet meer mogelijk is. Datzelfde geldt voor de naderende duisternis aan het einde van de middag. Iedereen weet dat het “snel” donker wordt op winterse dagen. Toegegeven, dat is iets waarover je nog niet wilt nadenken wanneer het gaat om zomertijd. Dan wil je nadenken over de lange zomerdagen. Alleen die zijn er helemaal niet wanneer de zomertijd ingaat. Er is nog lang geen sprake van zomer, want het is lente.
Het eerste voorstel voor zomertijd zou gedaan zijn door de Amerikaanse wetenschapper, een van de Founding Fathers van de Verenigde Staten en latere president Benjamin Franklin (17 januari 1705/6 – 17 april 1790). Het idee werd waarschijnlijk echt serieus voorgesteld door Brits-Nieuw-Zeelandse entomoloog/zoöloog George Vernon Hudson (20 april 1867 – 5 april 1946). Hij deed de suggestie aan het einde van de negentiende eeuw, met als uitgangspunt dat het menselijk ritme hier beter van zou profiteren. Daar zat dus niets bij over energie of energiebesparing. Op basis van zijn voorstel moest de klok maar liefst twee uur vooruit gezet worden in de zomermaanden.
Eerste Wereldoorlog
Het plan van Hudson kreeg weinig navolging, totdat er sprake was van een mondiale crisis. Dat was de Eerste Wereldoorlog (1914 – 1918). Dat was nu juist wel een periode waarin het voor sommige landen essentieel was om te letten op grondstoffen. Men moest goed na denken over de manier waarop men om ging met energie. Daarom besloten een aantal landen tot de invoering van een andere tijdsaanduiding in de lente- en zomermaanden. Duitsland besloot hiertoe op 30 april 1916 en andere landen volgden. Nederland voerde de zomertijd op 1 mei 1916 in. Na de Eerste Wereldoorlog verviel volgens veel landen de noodzaak, behalve in Duitsland. Zodoende kon het gebeuren dat tijdens de Duitse bezetting van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog de zomertijd weer ingevoerd werd. Na de oorlog werd overgestapt op de standaardtijd.
Eind jaren zeventig werd in Europees verband besloten tot invoering van de zomertijd. Vanaf dat moment werd de klok verzet in het laatste weekend van maart en het laatste weekend van oktober. Het zou overigens tot aan 2002 duren voordat alle landen binnen de Europese Unie (EU) waren overgegaan tot invoering van de zomertijd. Dit doet niets af aan de indeling van de verschillende tijdzones in Europa.
Discussie
Het aanpassen van de klok leidt tweemaal per jaar een verhitte discussie. Deze discussie leek in 2018 in het voordeel te zijn beslist van de tegenstanders van het verschil tussen zomer- en wintertijd (of standaardtijd). De Europese Commissie leek te bewegen richting het afschaffen van de zomertijd en over te gaan op de invoering van een tijdsaanduiding, de standaardtijd. Meer hierover lees je op deze pagina. Uiteindelijk haalde het voorstel het niet, zo bleek in 2021.
Gevolgen
Als we zouden besluiten om permanent op standaardtijd (“wintertijd”) over te schakelen, zou dat betekenen dat we in de winter minder last hebben van een verstoorde biologische klok. In dit artikel lees je meer over de mogelijke positieve gevolgen voor het menselijk lichaam. Daar staat alleen wel tegenover dat we in de zomermaanden wel genoegen moeten nemen met minder daglicht. Dit zou een nadelig effect kunnen hebben op de gemoedstoestand van sommige personen, van invloed kunnen zijn op ons sociaal leven en de manier waarop we recreëren. Daarnaast zou dit gevolgen kunnen hebben voor het energieverbruik.
Wanneer?
De zomertijd en wintertijd (standaardtijd) begint niet op hetzelfde moment. De begin- en eindtijden staan hierna vermeld.
- 2024: zomertijd begint op 31 maart en eindigt op 27 oktober.
- 2025: zomertijd begint op 30 maart en eindigt op 26 oktober.
- 2026: zomertijd begint op 29 maart en eindigt op 25 oktober.
- 2027: zomertijd begint op 28 maart en eindigt op 31 oktober.
- 2028: zomertijd begint op 26 maart en eindigt op 29 oktober.
- 2029: zomertijd begint op 25 maart en eindigt op 28 oktober.
- 2030: zomertijd begint op 31 maart en eindigt op 27 oktober.
- 2031: zomertijd begint op 30 maart en eindigt op 26 oktober.
- 2032: zomertijd begint op 28 maart en eindigt op 31 oktober.
- 2033: zomertijd begint op 27 maart en eindigt op 30 oktober.
- 2034: zomertijd begint op 26 maart en eindigt op 29 oktober.
- 2035: zomertijd begint op 25 maart en eindigt op 28 oktober.
- 2036: zomertijd begint op 30 maart en eindigt op 26 oktober.
