Artigenda
Winterwende
Wanneer: jaarlijks, rond 21 december.
Op of rond 21 december begint de winter op het noordelijk halfrond. Dit noemen we ook wel de winterwende, wintersolstium, of decemberwende. Dit is de dag waarop astronomisch gezien de winter begint en er sprake is van de kortste dag. Hierna worden de dagen langer.
Deze dag kent niet alleen een belangrijke waarde voor astronomen. Ook speelt de dag een rol in verschillende religies, feesten en verhalen. Er is alleen een verschil als het om het begin van de winter gaat. Meteorologen gaat uit van een andere datum waarop de winter begint. Dat is op 1 december.
Steenbokskeerkring
Op of rond 21 december begint dus de astronomische winter. Dit hoeft dus niet altijd op die dag te zijn. Soms is het op 20 december, soms op 21 december en soms op 22 december. Dit is afhankelijk van wanneer de zon loodrecht boven de Steenbokskeerkring staat. Hoe lang de dag of hoe kort de dag vervolgens is, hangt af van de geografische locatie op het noordelijk halfrond.
Het is ieder jaar niet alleen een andere datum waarop dit alles plaatsvindt. Het gaat ook om een ander tijdstip. Een volledig overzicht is te vinden via deze website. Het gaat hier om de Astronimical Applications Department van de Amerikaanse overheid.
Dit is niet hetzelfde als de equinox. Dat is een ander verschijnsel, namelijk het begin van de lente of het begin van de herfst. De term zomerwende luidt de zomer in en vindt plaats op of rond 21 juni op het noordelijk halfrond en de winterwende dus in december. Best lastig, of niet?
Bron: Unsplash.
Stonehenge
Helemaal lastig wordt het wanneer je bedenkt dat niet een religie waarde gaf aan dit alles. Dat waren heel wat religies en oude culturen. Denk bijvoorbeeld aan de neolithische beschaving die verantwoordelijk was voor het bouwen van Stonehenge. Deze plaats wordt in ieder geval in verband gebracht met de zomerzonnewende, omdat de zon dan achter de locatie opkomt.
Er is ook een relatie tussen de viering van kerstmis en de oude midwinterfeesten. Denk dan aan de Germaanse feesten en het Scandinavische yule of joelfeest. Ook de Romeinse midwinterfeesten speelden een belangrijke rol. In een poging om al deze heidense feesten uit te bannen, besloot de kerk tot het invoeren van alternatieven.
De donkerste tijd
Naast de weersomstandigheden heeft deze periode van het jaar ook een bepaalde betekenis voor de mens. Het is de donkerste tijd van het jaar. Vandaar de behoefte aan licht in die duisternis. Zeker op een korte dag. Dat is op een dag als vandaag misschien extra belangrijk.
Meer informatie
Wil je weten hoe het precies zit? Dan bekijk je het onderstaande filmpje van Met Office.
Afbeelding bovenaan deze pagina: Unsplash.
