Artigenda
Wereld Tsunami Bewustwordingsdag
Wanneer: jaarlijks, 5 november.
De Verenigde Naties heeft via Resolutie 70/23 in 2015 bepaald dat 5 november Wereld Tusnami Bewustwordingsdag moest worden. Een dag die in het teken staat van bewustwording van de gevaren en de effecten van tsunami’s. Daarnaast is de dag er om te benadrukken hoe belangrijk een vroegtijdige waarschuwing is voor de komst van tsunami’s.
Wat is een tsunami?
Het woord tsunami is ontleend van de Japanse woorden tsu, haven, en nami, golf. Het gaat om een extreem hoge golf die een gedeelte land langs de kust op een onverwacht moment overspoelt. Deze hoge golf of golven worden in de meeste gevallen veroorzaakt door zeebevingen. In andere gevallen kunnen ze veroorzaakt worden door afbrekend ijs of het instorten van rotspartijen. Dit laatste komt voor in bijvoorbeeld fjorden.
Naarmate de golf dichterbij het land komt, neemt de kracht toe. Hierdoor is de initiële golf soms niet eens waarneembaar. In tegenstelling tot wat de meeste mensen denken is het geen vloedgolf of getijdengolf.
Naast zeebevingen, afbrekend ijs of het instorten van rotspartijen kunnen tsunami’s ook veroorzaakt worden door vulkanische activiteit onder de zeespiegel of, in zeer zeldzame gevallen, een meteorietinslag.
2004
De tsunami van zondag 26 december 2004 mag je beschouwen als de meest catastrofale tsunami uit de moderne geschiedenis. Deze was het gevolg van een zeebeving in de Indische Oceaan, op ongeveer 160 kilometer ten westen van het Indonesische eiland Sumatra. Deze zeebeving had een kracht van 9,3 op de Schaal van Richter. Wanneer deze op land plaatsgevonden had, was impact op land enorm geweest. Deze zeebeving wordt beschouwd als de op vier na zwaarste beving op zee sinds 1900. De kracht ervan werd gevoeld tot in Bangladesh en Thailand.
De beving zorgde niet voor een tsunami, maar voor een drietal golven. Ze verspreidden zich in verschillende richtingen over de Indische Oceaan. De snelheid ervan bedroeg ongeveer 900 kilometer per uur. Eenmaal aangekomen op land kon het water een hoogte bereiken tot wel tien meter. De kracht van het water was allesverwoestend.
Datgene wat op een dag als vandaag centraal staat: een waarschuwingssysteem, was er in veel gebieden niet. In ieder geval niet in de Indische Oceaan. Een dergelijk systeem was er wel in de Grote Oceaan. Dit leidde ertoe dat meer dan 180.000 mensen om het leven kwamen. Was dit waarschuwingssysteem er wel geweest, dan was het overigens de vraag of het mogelijk was geweest om iedereen op tijd in veiligheid te kunnen brengen.
Het grootste deel van de slachtoffers viel in Indonesië (zeker 130.000 personen). Veruit de meeste slachtoffers vielen in de provincie Atjeh. Zo werd de hoofdstad Banda Atjeh voor tachtig procent verwoest. Naast Indonesië werd ook Sri Lanka hard getroffen. Naast de 38.000 officiële doden, waren er ook andere problemen. Landmijnen in het gebied die ooit ingegraven waren, kwamen tevoorschijn en zorgden nog eens voor extra slachtoffers en gewonden.
Naast deze twee landen, kwamen ook mensen om het leven in Thailand, Myanmar, India, Bangladesh, Maleisië en Singapore. De tsunami zorgde zelfs aan de andere kant van de oceaan voor slachtoffers. Denk dan aan de Malediven, de Seychellen, Réunion, Kenia en Oman.
Naast de eigen bevolking van de landen, kwamen ook buitenlandse werknemers en toeristen om het leven. In totaal kwamen bijvoorbeeld 36 Nederlanders om het leven en raakten nog eens 52 personen uit Nederland gewond. Toch was dat aantal niet zo hoog als het aantal Zweedse slachtoffers: 543 overleden personen. Twaalf personen zouden voor altijd vermist blijven. In België moest men tien overleden landgenoten betreuren en raakte een persoon vermist.
De tsunami van 2004 toonde aan hoe belangrijk een waarschuwingssysteem was. Een nieuwe tsunami in 2006 die de kust van India trof zorgde ervoor dat er geen slachtoffers vielen.
Andere zaken om over na te denken
Op deze dag denken we na over dit soort zaken. Naast een waarschuwingssysteem zijn er natuurlijk ook andere zaken waarover nagedacht moet worden. Hoe zinvol is het om bepaalde architectuur toe te passen in bepaalde gebieden die theoretisch getroffen kunnen worden door tsunami’s? Wat kan de impact zijn op de samenlevingen en hoe vaak komen tsunami’s voor? Voorkomen kunnen ze niet, de impact ervan is iets dat wel bekeken kan worden.
Meer informatie
Wil je meer te weten komen over deze dag? Kijk dan op deze VN-website. Ook UNESCO heeft een gedeelte van de website ingericht over dit onderwerp. Klik hier voor meer informatie.
