Artigenda
Leidens Ontzet
Wanneer: jaarlijks, 3 oktober.
Over Leidens Ontzet
Op en rond 3 oktober van ieder jaar wordt in de Zuid-Hollandse stad Leiden het 3 Oktoberfeest gevierd. Tijdens dit feest staat de bevrijding van de stad door de Geuzen op 3 oktober 1574 centraal. De stad werd bevrijd na te zijn belegerd door de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog. De festiviteiten beginnen meestal een week eerder en de exacte programmering is terug te vinden op de website van de 3 October Vereeniging.
Herkomst
De herkomst is duidelijk: Leiden werd bevrijd (ontzet) door de Geuzen onder leiding van Louis de Boisot (1530 – 1576). Ze bereikten de stad nadat de dijken door waren gestoken. Dit gebeurden maanden daarvoor. Ondertussen was de stad Leiden al sinds 30 oktober 1573 belegerd door de troepen onder leiding van Francisco de Valdez (1511 – 1580). De Spaanse generaal kreeg de opdracht om de stad weer onder Spaans bestuur te brengen. Het stadsbestuur onder leiding van burgemeester Pieter Adriaansz van der Werff (1529 – 1604) had gekozen voor de kant van de Opstandelingen.
Tachtigjarige Oorlog
Het Beleg van Leiden behoort tot een van de belangrijke gebeurtenissen tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568 – 1648). Logisch, want een groot deel van het zuidelijke deel van Zuid-Holland was erbij betrokken. Niet alleen de stad Leiden. Denk bijvoorbeeld ook aan de inname van Den Haag en de mislukte poging van de Spaanse troepen om Delft in te nemen. Dit Beleg van Leiden was overigens geen aaneengesloten periode. De belegering werd onderbroken door een periode waarbij de troepen nodig waren voor ondersteuning tijdens de Slag op de Mookerheide (14 april 1574). Uiteindelijk waren de troepen daar toch niet nodig.
Een tweede beleg volgde en dat zou duren tot aan 3 oktober 1574. Doorgestoken dijken en een vloot van Watergeuzen zorgden ervoor dat de Spaanse troepen ook de laatste schans, de Lammenschans, moesten verlaten. Daar vond in de vroege ochtend van 3 oktober een jongen die verlaten schans. Op die verlaten schans vond hij ook nog eens een pot met hutspot. Sinds die tijd eet men in Leiden hutspot en viert men feest.
Mooi verhaal
De werkelijkheid is net iets anders. Daarover lees je meer het artikel Over het Beleg van Leiden valt veel te vertellen. Hierin lees je bijvoorbeeld meer over wie nu ontdekte dat de Spaanse schans verlaten was en de Spaanse kookpot met hutspot meenam. Ook lees je waar dat originele hutspotrecept uit bestond.
Verder lees je in het artikel waarom we juist wel bepaalde zaken mogen aannemen. Bijvoorbeeld als het gaat om de relatie tussen de Spaans generaal Valdez en ene Magdalena Moons. Ook lees je meer over de stichting van de “hoogeschool” in Leiden. Dat was de benaming van de universiteit. Was dit een cadeau van de Prins van Oranje aan de stad of niet?
Kortom, over het Beleg van Leiden valt veel te vertellen!
Moderne feest
Het moderne feest bestaat jaarlijks uit een grote kermis, een warenmarkt en tal van andere activiteiten. Meer daarover lees je via de eerder genoemde website van de 3 October Vereenging.
