Artigenda
Kerstnacht
Wanneer: jaarlijks, 24 en 25 december.
Het begrip ‘nacht’ mag je ruim nemen als het om kerstnacht gaat. Het gaat in ieder geval om de uren tussen half tien ’s avonds op 24 december en een uur of half een ’s nachts op 25 december en in een enkel geval misschien later. Het gaat hier om de periode waarin de kerstnachtdiensten plaatsvinden.
Bron: Unsplash.
Dienst in de Sint-Pietersbasiliek
De bekendste kerstnachtdienst, eigenlijk dus een kerstmis (zonder hoofdletter) is die van de paus in de Sint-Pietersbasiliek in Rome. Hoewel daar ooit vieringen plaatsvonden die ook daadwerkelijk om middernacht begonnen, is dat niet meer het geval. De diensten beginnen om tien uur ’s avonds. In 2020 was er een uitzondering, want toen begon de dienst om zeven uur ’s avonds in verband met de toen geldende avondklok in verband met de pandemie.
De diensten staan bekend om de grote hoeveelheid bezoekers. De kerken en andere gebouwen waar de diensten plaatsvinden worden drukker bezocht dan normaal.
Kerstmis, nachtmis of kerstnachtdienst?
Welke naam gebruik je hiervoor? Is het kerstmis, nachtmis of kerstnachtdienst? Alle termen mag je gebruiken, mits je deze afstemt op het soort kerkdienst. Voor een katholieke dienst gebruik je een kerstmis (zonder hoofdletter) of nachtmis. Die termen gebruik je niet voor een protestantse dienst. Dan gaat het om een kerstnachtdienst. Tenzij er sprake is van een kerkdienst die plaatsvindt voor middernacht. Dan is er eigenlijk geen sprake van een nachtmist of nachtdienst. Zelfs niet wanneer deze plaatsvindt in de Sint-Pietersbasiliek. Deze wordt alleen wel zo genoemd. Eigenlijk gaat het dus wel om een kerstmis. Het is alleen geen nachtmis. Het gaat om een avondmis.
Lang niet in Nederland
Dergelijke diensten vonden lang niet plaats in Nederland. Als eerste vanwege de positie van het katholieke geloof in Nederland. Na de Reformatie en de opstand tegen de Spanjaarden (Tachtigjarige Oorlog), was het lange tijd niet toegestaan voor katholieken om het geloof in het openbaar te belijden. Protestanten deden toen niet aan dergelijke diensten. Pas veel later zou hierin verandering komen. Dan hebben we het over de twintigste eeuw. Het is dus helemaal niet zo’n oude traditie voor Nederland. Dat geldt dus niet voor andere landen, waar het al wel een oudere traditie is.
Bron: Unsplash.
Kerstman
Ook niet onbelangrijk, er is nog iets anders. In de nacht van 24 op 25 december zou het kunnen gebeuren dat je de Kerstman tegenkomt. In die nacht is hij druk aan het werk om een deel van de wereld te voorzien van cadeautjes. Dat is dus afhankelijk van het deel van de wereld waar je woont.
