Artigenda
Internationale Vrouwendag
Wanneer: jaarlijks, 8 maart.
Internationale Vrouwendag vindt jaarlijks plaats op 8 maart. De dag is er om aandacht te vragen voor de positie van meisjes en vrouwen wereldwijd.
Geen extra Moederdag
Op 8 maart is het Internationale Vrouwendag. In tegenstelling tot wat sommige mannen denken is dit dus geen extra Moederdag. Het is geen extra verjaardag. Het is een dag die in het teken staat van gelijke rechten van en voor meisjes en vrouwen wereldwijd, het verbeteren van rechten en het in standhouden van rechten van meisjes en vrouwen wereldwijd.
Ontstaan
Over de ontstaansgeschiedenis bestaat twijfel. Wanneer is de dag nu echt ontstaan? Was het een Amerikaans idee of een Russisch idee? Of moeten we misschien de Duitse socialiste Clara Zetkin bedanken voor de dag?
Misschien is de twijfel ontstaan vanwege de organisatie van de dag. Was het in een bepaalde tijd niet gewoon wat moeilijk dat er een dag was ontstaan die bedacht was door een bepaalde politieke stroming? Het zou kunnen, helemaal zeker weten doen we dat natuurlijk niet.
Oorsprong in de Verenigde Staten
Laten we aannemen dat de oorsprong te vinden is in de Verenigde Staten. Dan is de Internationale Vrouwendag dus een Amerikaanse uitvinding. Wat zou daar ‘erg’ aan zijn? Er zijn meer internationale dagen die in de loop van de geschiedenis ontstonden. Die dagen werden algemeen geaccepteerd. Met andere woorden: ze werden ook in andere landen overgenomen. Waarom was dit dan (mogelijk) anders wanneer het om Internationale Vrouwendag ging? Had dit te maken met de dag zelf? Mogelijk niet. Het is logischer om aan te nemen dat het te maken had met de initiatiefneemsters.
Wanneer we uitgaan van de eerste editie van een nationale Vrouwendag, dan vond deze plaats op 28 februari 1909 in New York. Deze werd georganiseerd dor de Socialist Party of America. Deze partij werd op 29 juli 1901 opgericht en bestond tot aan 31 december 1972. Daarna veranderde de partij van naam en werd de partij voortaan de Social Democrats USA.
Socialistisch element
Er is in het verleden geprobeerd om juist dat socialistische element te verwijderen uit de geschiedenis. Bijvoorbeeld door een andere gebeurtenis op te voeren als startpunt. Zo zou niet 28 februari 1909 het begin van Internationale Vrouwendag zijn geweest. Dit zou een andere datum zijn: 8 maart 1857. Toen zou een protest plaatsgevonden hebben van vrouwelijke kledingarbeiders in New York. Later hebben verschillende onderzoekers aangetoond dat dit onjuist is. De drijfveer was vooral om het socialistische element los te koppelen van Internationale Vrouwendag.
Hoe zit het dan met de mogelijke andere scenario’s? Wanneer je niet uit wilt gaan van een Amerikaanse ontstaansgeschiedenis, dan is er nog steeds een relatie met het socialisme. Neem nu de Internationale socialistische vrouwenconferentie van augustus 1910. Deze conferentie vond plaats in Kopenhagen en men besprak de mogelijkheden van een speciale dag gericht op vrouwenrechten.
International Labour Organization
De Verenigde Naties gaat alleen uit van een ander scenario. De aanleiding volgens de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO, in het Engels International Labour Organization (ILO)) gaat uit van een heel andere gebeurtenis die uiteindelijk tot de dag leidde. Dat waren de gebeurtenissen die op 25 maart 1911 plaatsvonden in New York.
Triangle Shirtwaist Factory
Op 25 maart 1911 brak brand uit in de Triangle Shirtwaist Factory in New York. De fabriek was gevestigd in Greenwich Village, Manhattan, en bij deze brand kwamen 146 arbeiders om het leven. Het overgrote deel van de slachtoffers bestond uit meisjes en vrouwen (123). De slachtoffers kwamen om het leven door de brand zelf, door het inhaleren van rook of doordat ze ervoor kozen om uit de ramen van het gebouw te springen. De leeftijden van de slachtoffers varieerden tussen de 14 en 43 jaar als het om de vrouwelijke slachtoffers ging. Er hadden minder slachtoffers kunnen vallen, ware het niet dat deuren naar de trappenhuizen en uitgangen op slot waren. In die tijd was dat een gebruikelijke methode om ervoor te zorgen dat niemand ongeoorloofde pauzes zou nemen of dat er diefstal zou plaatsvinden.
De brand zorgde ervoor dat de International Ladies ‘Garment Workers’ Union (ILGWU) een aanzienlijk aantal meer leden kreeg en daarmee nog harder kon strijden voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden bij andere, soortgelijke fabrieken. De directeuren van het bedrijf, Max Blanck en Isaac Harris, werden aangeklaagd voor poging tot doodslag in de eerste- en tweede graad. Via allerlei slinkse methoden, waarbij zelfs een van de getuigen onder druk gezet werd om haar verklaring aan te passen, lukte het de advocaat van de twee directeuren, om zijn cliënten vrij te pleiten van poging tot doodslag in de eerste- en tweede graad. Wel moesten de twee na een civiele procedure een vergoeding per overleden slachtoffer betalen van 75 dollar. Uiteindelijk werd een bedrag uitgekeerd door de verzekeringsmaatschappij van ongeveer 60.000 dollar.
1911
Hoe goed bedoeld het idee van de VN ook is, dan zitten we alleen nog met andere gebeurtenissen. Bijvoorbeeld een herdenking die plaatsvond in 1911 en toch wel erg veel leek op een bijeenkomst zoals we die kennen van Internationale Vrouwendag. Op 19 maart van dat jaar kwamen miljoenen vrouwen bij elkaar in landen als Denemarken, Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en Zwitserland. Men had eisen die dag: gelijke en volwaardige rechten. Denk dan aan een einde aan discriminatie en stemrecht. Ook wilde men het recht hebben om een openbaar ambt te bekleden. Dat leek natuurlijk erg veel op de feministische bewegingen die uiteindelijk geleid hebben tot de introductie van het stemrecht voor vrouwen in veel landen. Het lijkt alleen ook erg veel op Internationale Vrouwendag.
Februari Revolutie
Wat er ook erg veel op lijkt zijn gebeurtenissen zoals die zich voltrokken in Sint Petersburg op 8 maart 1917. Daar waren het vrouwen die maar een eis hadden: brood en vrede. Men wilde een einde aan de deelname van de Russen aan de Eerste Wereldoorlog. Wanneer je bedenkt dat 8 maart gebaseerd was op de gregoriaanse kalender en dat volgens de juliaanse kalender dus 23 februari 1917 was, dan mag je stellen dat dit onderdeel was van de Februari Revolutie. Is het in dat licht niet logisch dat sommige mensen dat liever niet vermeld willen zien in de geschiedenis van Internationale Vrouwendag? Helemaal niet in een periode van spanningen tussen Oost en West? Laat dat nu lange tijd het geval zijn geweest bij de ontwikkeling of acceptatie van deze dag.
“Women’s International Day of Struggle”
De dag werd internationaal gezien pas echt geaccepteerd door de VN vanaf 1967. De dag werd dankzij de Tweede Feministische Golf eigenlijk opnieuw ontdekt, mag je zeggen. Want was dit niet een uitstekend moment om samen te komen? Alleen kreeg de dag een andere naam dan dat we die nu kennen. Het werd de “Women’s International Day of Struggle.” In die periode waren het vooral de linkse organisaties en arbeidersorganisaties die deze dag omarmden. Althans, het vrouwelijke deel ervan dan.
De VN besloot de dag als Internationale Vrouwendag te accepteren vanaf 1975. Dat deed men in het Internationale Vrouwenjaar. Alleen deed men dit met een vertraging van twee jaar. Waar tussen een beslissing om een herdenkings- of bijzondere dag vaak enkele maanden zit, besloot men nu twee jaar tijd uit te trekken. Vandaar dat de eerste Internationale Vrouwendag plaatsvond in 1977.
Groot nadeel
Vandaag de dag is er een groot nadeel aan de dag. Dat is de acceptatie door commerciële organisaties. Die hebben de dag gemaakt tot iets wat het niet is. Vandaar de inleiding met een soort waarschuwing. De dag is inderdaad geen extra Moederdag of verjaardag.
Toch is het te gemakkelijk om alleen de commerciële organisaties de schuld te geven. Ook mannen hebben mannen hier ook een aandeel in. Zij zien de dag als iets dat nergens voor nodig is in sommige gevallen. Waarom al deze aandacht? Is dat nu ècht nodig? Alles gaat toch goed zo?
Wanneer je van mening bent dat alles goed gaat, denk dan even na over het volgende…
Het komt voor dat een meisje of vrouw niet dezelfde kansen krijgt als een jongen of man. Dit heeft te maken met haar geslacht. Ze wordt afgewezen of beperkt omwille van haar geslacht. Dat niet alleen, want ze loopt het risico tegengewerkt te worden, lastig gevallen te worden of erger. Verkrachting, geweld…
Denk aan situaties waarin meisjes niet naar school mogen gaan, gedwongen worden tot een huwelijk of deel moeten nemen aan iets wat ze niet willen, alleen omdat ze een meisje zijn. Gedwongen genitale mutilatie.
Voor iedere vrouw
Zo kunnen we nog heel lang doorgaan. Om al deze redenen en nog veel meer redenen is er Internationale Vrouwendag. Ieder jaar weer, op 8 maart. Voor iedere vrouw: cis vrouw, trans vrouw. Laat dat duidelijk zijn. Wat zogeheten “gender kritische personen” ook beweren.
