Artigenda
Internationale Puzzeldag (juli)
Wanneer: jaarlijks.
Van Internationale Puzzeldag bestaat niet een dag. Er zijn twee versies van deze dag. Deze dag gaat over de dag die verbonden is aan de uitvinder Ernõ Rubik. De andere dag vindt op 29 januari plaats.
Wie is Ernõ Rubik?
Ernõ Rubik, geboren op 13 juli 1944 in Boedapest (Hongarije), wordt ook wel omschreven als de Meester van de Kubus. Van oorsprong was dit een Hongaars architect en wiskundige. Daarnaast maakte hij naam met zijn uitvindingen, waarvan de driedimensionale puzzel, de Rubik’s Cube of Rubik’s Kubus de bekendste werd. De puzzel werd vooral in de jaren tachtig een wereldwijd fenomeen en daagde miljoenen uit om te kubus zelf onder handen te nemen.
Bron: Unsplash.
Vroege leven en opleiding
Ernő Rubik werd geboren in een tijd van grote onrust. Zijn vader, Ernő Rubik Sr., was een ingenieur die zweefvliegtuigen ontwierp, en zijn moeder, Magdolna Szántó, was een dichteres en kunstenares1. Rubik groeide op in een omgeving die zowel technische als artistieke invloeden combineerde, wat zijn latere werk sterk zou beïnvloeden.
Rubik ontwikkelde al op jonge leeftijd een passie voor kunst en wetenschap. Hij hield van tekenen, schilderen en beeldhouwen, maar was ook gefascineerd door wiskunde en mechanica. Na zijn middelbare school ging hij naar de Technische Universiteit van Boedapest, waar hij architectuur studeerde. In 1967 behaalde hij zijn diploma en begon hij zijn carrière als docent aan de Hogeschool voor Toegepaste Kunsten in Boedapest.
De Rubik's Kubus
Aan het begin van de jaren zeventig begon Rubik voor het eerst te experimenteren met driedimensionale geometrische vormen als onderdeel van zijn lessen architectuur en design. Vanuit zijn fascinatie en zijn inspiratie die de mogelijkheden boden, besloot hij een kubus te maken, die 26 kleinere kubussen onafhankelijk liet draaien. Dat was het begin van de Rubik’s Kubus. Toch kreeg de kubus een andere naam: de Magic Cube. Het werd een ondersteuning tijdens de lessen. Al snel realiseerde Rubik dat dit meer was dan een middel voor het ondersteunen van de lessen. Daarom vroeg hij in 1975 patent aan op zijn uitvinding. Twee jaar later begon de massaproductie in Hongarije. Daarbij maakte hij een cruciale fout, want hij registreerde dit patent alleen in Hongarije. Zodoende gebeurde het dat anderen er ook mee aan de slag konden gaan. Bijvoorbeeld de Duitser Tom Kremmer, die de kubus in de jaren tachtig introduceerde in Duitsland. Dat werd pas echt een succes. Sinds die tijd zijn er miljoenen kubussen verkocht.
De oorspronkelijke versie van deze uitvinding was slechts 57 mm. hoog en opgebouwd uit 27 delen, waarvan de zichtbare zijden vlakken zijn van kleinere kubussen. Deze kleinere kubussen zijn 1/3 van de kubus zelf.
Toch was het de kubus van Rubik die het bekendst werd. Het bleef overigens niet bij kubussen. Hij ontwierp ook andere puzzels en spellen.Enkele van zijn andere creaties zijn de Rubik’s Magic, een puzzel bestaande uit acht verbonden vierkanten die in verschillende vormen kunnen worden gevouwen, en de Rubik’s Snake, een flexibele puzzel die in verschillende vormen kan worden gedraaid.
Rubik heeft ook bijgedragen aan het onderwijs en de promotie van wetenschap en technologie. Hij heeft verschillende boeken geschreven over wiskunde en puzzels, en hij heeft lezingen gegeven over de hele wereld. In 2007 richtte hij de Rubik Foundation op, een organisatie die zich richt op het bevorderen van wetenschap en technologieonderwijs in Hongarije.
Impact
De Rubik’s Kubus heeft een blijvende impact gehad op zowel de populaire cultuur als de wetenschap. Het heeft talloze mensen geïnspireerd om wiskunde en wetenschap te verkennen, en het heeft geleid tot de ontwikkeling van nieuwe puzzels en spellen. De kubus wordt vaak gebruikt in onderwijsinstellingen om ruimtelijk inzicht en probleemoplossende vaardigheden te bevorderen.
Daarnaast heeft de Rubik’s Kubus een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van algoritmen en kunstmatige intelligentie. Veel onderzoekers en programmeurs hebben de kubus gebruikt als een testbed voor het ontwikkelen van nieuwe algoritmen en het trainen van AI-systemen. De kubus heeft ook bijgedragen aan de studie van groepentheorie, een tak van de wiskunde die zich bezighoudt met symmetrie en transformaties.
Persoonlijk leven en erfenis
Ernő Rubik is een bescheiden en teruggetrokken persoon die zelden in de schijnwerpers staat. Hij woont nog steeds in Boedapest en blijft actief betrokken bij de wereld van puzzels en spellen. In 2020 publiceerde hij zijn memoires, “Cubed: The Puzzle of Us All,” waarin hij zijn leven en carrière beschrijft en reflecteert op de impact van zijn uitvinding.
Rubik’s nalatenschap leeft voort in de miljoenen mensen die zijn kubus hebben opgelost en in de talloze innovaties die zijn geïnspireerd door zijn werk. De Rubik’s Kubus blijft een symbool van intellectuele uitdaging en creativiteit, en het blijft mensen van alle leeftijden en achtergronden inspireren.
Rechtvaardige keuze?
De bijdrage van Ernő Rubik een rechtvaardige keuze voor de Internationale Puzzeldag? Of is de keuze voor januari een beter idee? Kortom, Ernő Rubik, John Spilsbury of misschien alletwee? Zolang er nog geen definitieve keuze is gemaakt zijn er dus twee dagen die in het teken van puzzels staan.
