Home Bijzondere dagen - Artigenda Maatschappij Internationale Dag van Geweldloosheid

Internationale Dag van Geweldloosheid

Datum

okt 02 2025

Tijd

Gehele dag

Locatie

Wereldwijd

Organisator

United Nations/Verenigde Naties
Website
https://www.un.org/en/
Categorie
Wanneer: jaarlijks, 2 oktober.
De dag waarop de wereld “Nee” zou moeten zeggen tegen geweld vindt plaats op 2 oktober van ieder jaar. Dat is de dag die we kennen als de Internationale Dag van geweldloosheid (Engels: International Day of Non-Violence). Deze dag werd uitgeroepen door de Verenigde Naties (VN), omdat dit de geboortedag was van Mahatma Ghandi.
Mahatma Ghandi in 1931.
Mahatma Ghandi in 1931.
Bron: Wikimedia Commons.

Wie was Mahatma Ghandi?

Mohandas Karamchand Gandhi was zijn officiële naam en hij zag het levenslicht op 2 oktober 1869. Hij werd geboren in de Indiase stad Probandar en groeide op in de stad Gujarat. Hij volgde een studie Rechten aan de The Honourable Society of the Inner Temple in Londen. Na het afronden van zijn studie, ging hij aan de slag in India, om vervolgens te verhuizen naar Zuid-Afrika. Daar raakte hij in 1915 betrokken bij de eerste vreedzame burgerrechtencampagne. In 1915 keerde hij terug naar India, waar hij zich bezig ging houden met het verbeteren van de positie van de allerarmsten in het land.
Ghandi tijdens de Zoutmars.
Ghandi tijdens de Zoutmars.
Bron: Wikimedia Commons.

Zoutmars

In 1921 werd hij aangesteld als leider van het Indian National Congress (INC). Daarna begon het protest tegen de Britse overheersing van India pas echt op stoom te komen. Zo protesteerde het INC tegen een voorgenomen belasting op zout via een 400 kilometer lange Zoutmars in 1930, waar 78 mensen aan deelnamen. Langs de route stonden soms duizenden mensen te kijken. Op verschillende plaatsen sprak Ghandi deze mensen toe. Op het hoogtepunt verzamelden zich wel 100.000 mensen om te luisteren naar wat Ghandi te vertellen had. Een brief gericht aan Lord Irwin, de onderkoning van India, die hij eerder schreef over dit onderwerp werd genegeerd.

De mars duurde van 12 maart tot 5 april en aan het einde begonnen de deelnemers demonstratief zelf zout te winnen. Daarna werd het eerste gewonnen zout voor een bedrag van 1.600 roepie verkocht. Vanaf dat moment werd de roep voor een vrij en onafhankelijk India steeds sterker. Vanaf 1942 begon Ghandi zich nadrukkelijker uit te spreken. Dit zou uiteindelijk ook gebeuren. India zou de onafhankelijkheid verkrijgen, op 15 augustus 1947. Alleen kwam het land niet tot stand op de manier waarop Ghandi dit voor ogen had. Het leidde tot de stichting van twee staten: India en Pakistan, om zo tegemoet te komen aan de wens van de moslims in het noordwesten en oosten van de toenmalige Britse kolonie.

Britse Gemenebest

Het staatshoofd van India bleef formeel koning George VI, maar zonder de titel keizer van India. Vanaf dat moment werd het land onderdeel van de Britse Gemenebest.
Omdat Ghandi tegen de verdeling was, werd niet hij de eerste president van India. Dat werd Jawaharlal Nehru (14 november 1889 – 27 mei 1964). Ghandi was zelfs niet eens bij de ceremonie die leidde tot de formele onafhankelijkheid van het land. Al eerder had hij de tweedeling van het land afgewezen en als teken van rouw verbleef hij in Kolkata (destijds Calcutta). Hij wees het geweld tussen hindoes en moslims af. Hij had altijd ingezet op een geweldloze omwenteling van de macht. Dat was altijd zijn streven geweest. Juist daarom maakte zijn dood op 30 januari 1948 zoveel indruk. Iemand die zijn leven gewijd had aan een geweldloze strijd tegen onderdrukking werd het slachtoffer van een moordaanslag. Hij werd vermoord door Nathuram Godse (19 mei 1910 – 15 november 1949), een hindoe extremist.
Godse was ervan overtuigd dat Ghandi in de weg stond van een sterke hindoegemeenschap in India en dat hij de weg had vrijgemaakt voor een onafhankelijk Pakistan. Voor de moordaanslag kreeg Godse de doodstraf.
De dood van Ghandi maakte in zowel India als daarbuiten veel los. In Delhi kwamen naar schatting een dag later een miljoen mensen afscheid nemen van de grote ziel (Mahatma).

Visie op het koloniale regime

Hoe zat het precies met het vermeende racisme van Ghandi? Hij zou zich tijdens zijn verblijf in Zuid-Afrika minderwaardig en zelfs racistisch uitgesproken hebben over de oorspronkelijke bewoners van het land.
Hoewel weleens anders wordt beweerd over de periode in Zuid-Afrika, heeft Ghandi zich wel degelijk uitgesproken tegen het regime door het koloniale regime. In de krant Indian Opinion uit 1910 liet hij zich negatief uit over de overheersing van wat hij beschouwde als de oorspronkelijke bewoners van het land.
Dit staat haaks op zijn standpunten eerder in zijn leven. Toen geloofde hij in wat je zou kunnen beschouwen als theorie die overeenkomt met de Europese kijk op de wereld van destijds. De Europeanen waren het belangrijkst van allemaal. Daarna kwamen de Indiërs en ergens helemaal onderaan de oorspronkelijke bewoners van Zuid-Afrika. Dat was allemaal voordat Ghandi zelf slachtoffer werd van diezelfde Europeanen. Daarover lees je meer in dit artikel uit 2022 van Wired.

Over deze dag

Hoewel deze dag zonder meer te koppelen valt aan Mahatma Ghandi gaat het op deze dag niet alleen om hem. Deze dag staat in het teken van geweldloosheid en wat er gedaan moet worden om geweld te stoppen. De VN heeft hiervoor Resolutie 61/271 aangenomen via de Algemene Vergadering op 15 juni 2007. Je kunt de vraag stellen waarom dit toen pas gebeurde. Geweld is van alle tijden. De VN werd al veel eerder opgericht, namelijk op 24 oktober 1945.
Zo gaat het vaker met bijzondere dagen. Ze ontstaan wanneer men dit nodig acht en soms duurt het langer. Veel langer. Dat is ook zo gegaan met deze dag. Een dag waarop men de boodschap van geweldloosheid wil verspreiden en bewustwording wil creëren.

Shirin Ebadi

Het idee voor de dag is afkomstig van Shirin Ebadi (21 juni 1947). In 2003 besloot het Noors Nobelprijs Comité de Nobelprijs voor de Vrede toe te kennen aan deze Iraanse advocate. Haar idee was om van 2 oktober een dag te maken om stil te staan bij de noodzaak van geweldloosheid. Dat idee presenteerde ze al in 2004. Vervolgens duurde het drie jaar voordat de VN ermee akkoord ging. Mede dankzij bemoeienis van Sonia Ghandi (9 december 1946), de weduwe van Rajiv Ghandi (20 augustus 1944 – 21 mei 1991). Rajiv Ghandi was de zoon van Indira Ghandi (geboren als Indira Nehru, 19 november 1917 – 31 oktober 1984). Zowel Indira als Rajiv werden vermoord tijdens hun premierschap. Ze waren moeder en zoon. Ze waren overigens geen familie van Mahatma Ghandi. De man met wie Indira getrouwd was, Feroze Ghandi (van wie Indira later gescheiden zou leven), droeg alleen dezelfde achternaam.
Sonia Ghandi is van oorsprong zelf niet Indiaas, ze heeft door haar huwelijk met Rajiv Ghandi de Indiase nationaliteit verworven. De twee trouwden in 1968. Haar geboortenaam is Edvige Antonia Albina Maino. Sinds 1991 is ze actief in de Indiase politiek. Datzelfde geldt voor haar zoon, Rahul Ghandi (19 juni 1970). Momenteel is Sonia Ghandi de leider van de INC.

Zonder geweld, zonder oorlog

Er is dus wel een sterke band met India op deze dag. Nog steeds houdt dit niet in dat het dan alleen gaat om India. De gebeurtenissen zoveel jaren geleden in India kunnen een inspiratie zijn. Om te laten zien hoe het ook kan, zonder geweld. Zonder oorlog. Dat is waar het om gaat op deze dag.

Meer informatie

Meer informatie over deze dag is te vinden via de speciale VN-website over dit onderwerp.

Gerelateerd

Ga naar de inhoud