Artigenda
Internationale Dag van de cello
Wanneer: jaarlijks, 29 december.
De geboortedag van Pablo Casals is bekend als de Internationale Dag van de cello. Deze dag is er niet alleen ter ere van deze componist, cellist en dirigent, maar is er ook om het muziekinstrument en cellomuziek aandacht te geven.
Pablo Casals
Bron: Wikimedia Commons.
Pablo Casals werd op 29 december 1876 in El Vendrell in de Spaanse regio Catalonië geboren. Hij zou uitgroeien tot een van de bekendste cellisten van zijn tijd. Dat niet alleen, want hij was ook actief als componist en dirigent. Bekend waren de muziekstukken van Beethoven die hij speelde. Enkele van die werken zijn te beluisteren via bijvoorbeeld YouTube, zoals hieronder te zien is.
Beste uit zijn tijd
Casals werd beschouwd als de beste cellist uit zijn tijd. Hij overleed op 22 oktober 1973 in San Juan (Puerto Rico). Na zijn dood werd hij begraven in zijn geboorteplaats. Hij kreeg postuum de Medalla d’Or de la Generalitat uitgereikt van de Catalaanse regering. In 1989 kreeg hij postuum een Grammy Lifetime Achievement Award toegekend. Over zijn leven publiceerde Historiek.net in 2011 een artikel, dat in 2019 aangepast werd. Dit artikel lees je hier.
Over de cello
Officieel gaat het om de vioolcello, een strijkinstrument, met een bereik dat afhankelijk is van de grootte van de cello en de toets. Door deze grootte kan dit bereik variëren tussen de vier en zes octaven. Het gemiddelde bereik is vijf octaven. De herkomst van het instrument moet gezocht worden ergens in de zestiende eeuw moet worden. De uitvinder ervan is nooit helemaal duidelijk geworden. Zo zou een geestelijke uit Tarascon-sur-Rhône uit Frankrijk voor de uitvinding verantwoordelijk zijn geweest. De kans bestaat dat het instrument misschien veel ouder is en terug te voeren is op het Italië als land van herkomst.
De vorm van het instrument zoals we dit nu kennen zou naar een ontwerp zijn van Gasparo da Saló (1540 – 1609). Het duurde in ieder geval tot aan de achttiende eeuw voordat er een volledige acceptatie van het instrument zou volgen. Inmiddels is dan ondenkbaar. Een cello is onderdeel van ieder klassiek orkest. Dat niet alleen, want het instrument wordt ook in moderne muziekstukken gebruikt. Neem nu “The Curse” van Agnes Obel, zoals je hieronder kunt zien.
2Cellos
Dan zijn er anderen die het instrument op geheel andere wijze gebruiken. Denk dan aan de formatie 2Cellos. Deze Kroatische formatie, bestaande uit Luka Šulić en Stjepan Hauser bestond tussen 2011 en 2022 en maakte niet alleen klassieke nummers tot een spektakel dankzij hun cello’s. Ze deden hetzelfde met moderne nummers. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het nummer waarmee ze wereldwijd bekendheid kregen, “Thunderstruck.”
Als het om muziek gaat waarin het instrument een nadrukkelijke rol speelt, is er genoeg materiaal te vinden op YouTube. Je hoeft maar te zoeken op woorden als cello music en er verschijnen complete playlist, waar je uren naar kunt luisteren. Dan komen bijvoorbeeld The Piano Guys voorbij. Zij maken muziek waarbij de cello gecombineerd wordt met -verrassend- pianomuziek. Ook terug te vinden in de resultaten is de video van Thomas Roussel. Hoewel het hier gaat om een promotievideo voor de Olympische Spelen in Parijs van 2024 en er een compleet orkest te zien is, komt de cello er ook nadrukkelijk in naar voren. De video bekijk je via deze link.
Het kan ook anders. Led Zeppelin’s “Kashmir” in een uitvoering met cello:
Wednesday Addams
Laten we eerlijk zijn, het instrument is natuurlijk wel weer onder de aandacht gebracht dankzij ene Wednesday Addams. Al is het instrument nooit echt “weg” geweest. Kijk maar eens naar deze compilatie:
