Artigenda
Dag van de Mensenrechten
Wanneer: jaarlijks, 10 december.
De Dag van de Mensenrechten laat geen twijfel bestaan over waar het op deze dag om gaat. Deze dag is een door de Verenigde Naties ingestelde dag die jaarlijks plaatsvindt op 10 december, ter ere van het moment waarop de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd aangenomen op 10 december 1948.
Belangrijkste verklaring(en)
De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) is misschien wel een van de belangrijkste verklaringen die ooit door de volkerenorganisatie zijn uitgegeven. Deze verklaring zou de basis vormen voor vele andere verklaringen. Dat niet alleen. De verklaring zou de basis vormen voor beleid en beslissingen die vervolgens genomen werden. De verklaring werd aangenomen tijdens de Algemene Vergadering van de VN via Resolutie A/RES/217.
Naast een juridische waarde, kent deze verklaring een morele waarde. Ook is dit een uitgangspunt geworden voor vele nationale wetten van afzonderlijke landen. Hierbij speelde de verschrikkingen die zich voltrokken hadden voorafgaand en tijdens de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol. Met die emotie als het ware in gedachten, besloot men te komen tot deze verklaring. Dit zou ook de basis vormen waarop mensenrechtenorganisaties zich zouden baseren. Dit zou hun ‘wapen’ worden in hun strijd tegen onrecht.
Geen juridisch bindend karakter
Hoewel de UVRM geen juridisch bindend karakter heeft, mag deze verklaring niet onderschat worden. Het is juist die morele waarde die meespeelt. Wel kan het zijn dat aan de VN gerelateerde instanties zich hierop kunnen beroepen en beslissingen kunnen nemen. Ook kan de verklaring gebruikt worden voor nieuwe overeenkomsten en verklaringen, wat in het verleden ook is gedaan.
Sommige aanvullende verklaringen waren logisch, maar lieten lang op zich wachten. Neem nu een internationaal verdrag tegen het martelen van personen. Wanneer je bedenkt dat dit verdrag pas in 1984 pas tot stand kwam is dat bijna surrealistisch. Nog meer surrealistisch zijn rechten van kinderen. Juist met de Tweede Wereldoorlog in gedachten, mag je verwachten dat de wereldleiders van toen kinderen voldoende zouden beschermen. Pas in 1989 kwam het Verdrag inzake de rechten van het kind tot stand. Een aanvullend verdrag, gebaseerd op dit verdrag uit 1989 en dus gebaseerd op de UVRM, dat te maken had met de verdwijning van kinderen liet op zich wachten tot maar liefst 2007.
Aanjager voor mensenrechtenorganisaties
Goed nieuws was wel dat het verdrag een aanjager was voor het ontstaan van nieuwe organisaties. Buiten de VN om. De mensenrechtenorganisaties. Zij waren onafhankelijk van overheidsbemoeienis en zijn sinds het opstellen van het verdrag en de aanvullende verdragen bezig geweest om toe te zien op een wereld waarin mensen in vrijheid konden leven. In sommige gevallen hadden ze succes. In veel gevallen niet. Dat toont meteen aan dat deze UVRM een toch wel vrijblijvend karakter heeft. Er kunnen wel sancties uitgedeeld worden bij excessen, maar dat is een soms langdurig proces. Ook is het afhankelijk van een specifieke situatie. Wordt een situatie bijvoorbeeld besproken in de VN Veiligheidsraad of een ander orgaan?
Hoewel de UVRM belangrijk is voor de Dag van de Mensenrechten is het niet alleen deze verklaring waar het vandaag om gaat. Wel is het goed om te weten dat deze dag er niet zou zijn zonder die verklaring. Mensenrechten zijn een groot goed en moeten gewaarborgd worden. Niet op iedere plaats in de wereld zijn mensen veilig. Op een dag als vandaag is het tijd om daarover na te denken en aandacht te vragen voor die gevallen.
Meer informatie
In het Engels heet de dag overigens Human Rights Day. De informatie over deze dag is terug te vinden op de speciale VN-website over dit onderwerp. Informatie over mensenrechten is er natuurlijk ook in het Nederlands. Wat dacht je bijvoorbeeld van het College voor de Rechten van de Mens? Laten we vooral Amnesty International niet vergeten.
