Artigenda
Bikini Dag
Wanneer: jaarlijks, 5 juli.
Op 5 juli 1946 schreef de Franse modeontwerper Louis Réard (10 oktober 1896 – 16 september 1984) wereldgeschiedenis. Hij niet alleen overigens. Dankzij de hulp van Micheline Bernardini was het hem waarschijnlijk nooit gelukt. Op deze dag maakte de wereld kennis met zijn ontwerp: de bikini.
Eerste bikini
Voordat Réard zijn bikini aan de wereld toonde, was Jacques Heim hem al voorgegaan. Hij had het bestaande badpak voorzien van een make-over in 1932 en noemde dit de Atome. Het ging om een tweedelig badpak van wol, waarbij de buik voor een groot deel nog steeds bedekt was. Het model van Réard ging verder en nu was ook de navel zichtbaar. Daarom had hij juist de hulp nodig van Bernardini. Zij was werkzaam als naaktdanseres bij het Casino de Paris. Geen van de andere modellen die Heim benaderde voelden er wat voor om het kledingstuk te showen.Réard koos nadrukkelijk voor de naam bikini, vanwege de tests met atoomwapens die uitgevoerd waren bij deze atol in Micronesië door de Verenigde Staten tussen 1946 en 1858. Hij wilde dat zijn ontwerp in zou slaan als een (atoom)bom.
Het ontwerp had wel een effect. Het leidde vrijwel meteen tot een verbod uitgevaardigd door het Vaticaan. Dat volgde nadat Bernardini het zwemoutfit getoond had in het Piscine Molitor in Parijs. Onder druk van verschillende religieuze organisaties verbood men in Hollywood het gebruik van bikini’s op basis van de Hayes Code in films. Dit zou tot aan 1965 duren. De organisatie van Miss World verbood het kledingstuk ook, maar was niet consequent. Hierdoor won het kledingstuk aan populariteit, zij het langzaam.In 1953 was de Spaanse stad Benidorm de eerste grote badplaats die het dragen van dit kledingstuk toestond. Daarvoor mogen we bedanken: Pedro Zaragoza. Hij moest er wel toestemming voor vragen van dictator Franco. Over een strand gesproken, wat te denken van de Franse actrice Brigitte Bardot in 1953? Tijdens het Filmfestival van Cannes werd ze gefotografeerd in bikini op het strand van Cannes. Dat was alleen niet op filmbeelden. Dat volgde pas later, na 1965. Misschien wel omdat er zelfs een liedje over gemaakt werd.
Itsy bitsy teenie weenie yellow polka dot bikini
Je moet maar op de titel van het liedje komen… “Itsy bitsy teenie weenie yellow polka dot bikini…”
Brian Hyland (12 november 1943) werd er bekend mee, maar het nummer is niet door hem geschreven. De schrijvers van het liedje zijn Paul Vance (1929 – 2022) en Lee Pockriss (20 januari 1924 – 14 november 2011). Er zouden nog tal van opnames volgen na Hyland. Alleen hij werd er het bekendst mee.Het nummer werd voor het eerst uitgebracht in 1960 en bereikte de nummer een positie in de Billboard Hot 100. Daarna was het een kwestie van tijd voordat het een wereldhit zou worden. Zowel Nederland als België hadden in die tijd nog geen vergelijkbare hitlijst. Het dichtst in de buurt kwam een vermelding in de lijsten van Muziek Express, een blad dat maandelijks verscheen. Hier was het nummer vier maanden in terug te vinden.
Veel ouder
Hoewel de introductie van Réard in 1946 voor een doorbraak zorgde was het idee niet nieuw.
Op de foto zie je een vrouw gekleed in bikini. De foto is gemaakt in Villa del Casale in Sicilië. Het mozaïek is gemaakt in de vierde eeuw. Alleen was kledingstuk in de Klassieke Oudheid bekend onder een andere naam: subligaria. Dat is overigens niet het enige voorbeeld in de geschiedenis. Er zijn ook andere voorbeelden bekend van kledingstukken die leken op de moderne bikini. Vooral tijdens atletiek bleek dit een goed kledingstuk te zijn.De wens om te komen tot ‘iets’ zonder mouwen was al vaker hoorbaar. Zo werd in 1907 de Australische zwemster en artieste Annette Kellerman gearresteerd op het strand van Boston, toen ze daar verscheen in een badpak zonder mouwen. Dat werd beschouwd als “onzedelijk.” Opvallend genoeg was dit niet haar eigen idee. Ze had dit idee gezien in Engeland. Het weerhield haar er niet van om dit badpak te blijven dragen. Twee jaar later is ze gefotografeerd toen ze dit badpak opnieuw droeg. Wanneer je de foto van toen bekijkt, dan is er weinig “onzedelijks” aan.
In Europa werd het geaccepteerd, deze badkleding. In de Verenigde Staten niet. Dankzij veranderende opvattingen over het verblijf aan het water of het strand, gingen ook modeontwerpers nadenken over badkleding. Er kwamen dus badpakken die uit twee delen bestonden. Zelfs op het witte doek. Zo leek dat wat actrice Jane Wymann in 1935 bijvoorbeeld aanhad wel veel op een bikini. Alleen was dit het niet. Kijk maar naar de broek.
Meer varianten
De komst van de bikini betekende niet het einde. Er werd daarna nagedacht over andere opties en mogelijkheden. Dat had vooral te maken met de populariteit van de bikini. Ontwerpers wilden soms ook zoiets bereiken. Daarnaast wilde men inspelen op een bepaalde behoefte die bestond of meebewegen met trends. Vandaar dat bikini’s van toen anders zijn dan nu. Er kwamen ook varianten die afgeleid zijn van de bikini.
De monokini
Ook wel bekend als de unikini of gewoon topless. Je zou het misschien niet denken, maar dit gaat al terug tot 1964. Daarmee is het wellicht de oudste variant. Misschien ook de makkelijkste variant. Toch is er een bedenker, namelijk Rudi Gernreich (8 augustus 1922 – 21 april 1985). Al kun je de vraag stellen of het ook echt ‘ontwerpen’ was.
De bandeau
Nu wordt het een beetje verwarrend, want strikt genomen was de bandeau er dus eerder dan de bikini. Eigenlijk al sinds de Klassieke Oudheid. Ook in de jaren twintig van de vorige eeuw droegen dames deze bandeau’s al. Dat gold ook voor de jaren veertig. Met de komst van de bikini verdween de bandeau naar de achtergrond, om vervolgens weer een revival te maken, jaren later als een variant op de bikini. Eigenlijk klopt dat dus niet helemaal.
De bandeaukini/bandini
Laten we het nóg verwarrender maken (of juist niet): de bandeaukini is een bikini zonder bandjes over de schouders met een bikinibroekje. Alleen is het eigenlijk gewoon een bandeau met een extraatje. Alleen geldt hiervoor ook weer: is terug te herleiden tot oude tijden.
De trikini
De kans dat je die kent is vrij klein, omdat die er maar even is geweest. Dat was in de zomer van 1967, met een revivals rond 1990 en 2000, flop in 2007 die erop leek en een misrekening in 2008 (deze versie bestond toch echt uit twee kledingstukken). Officieel bestond het uit drie kledingstukken, vandaar dus de naam. Men beschreef het liefelijk als een “zakdoek met twee kleine schoteltjes.”
De string bikini/stringkini
In 1974 werd de string bikini of stringkini geïntroduceerd. Door de een aanbeden, door de ander verguisd. Het heeft alle kenmerken van een bikini, alleen met net iets minder stof op bepaalde delen. Rond het middel. Het is in ieder geval niet zo dat een bekend Braziliaans fotomodel verantwoordelijk zou zijn geweest voor de introductie van deze string bikini, omdat ze niet voldoende badkleding had. De introductie vond plaats tijdens de opening van Le Petite Centre in New Orleans. Verantwoordelijk voor de opdracht voor ontwerp waren Glen Tortorich en zijn vrouw Brandi Perret-DuJon. Ze waren geïnspireerd door een foto in Women’s Wear Daily waarop een fotomodel te zien was uit Brazilië in een string en gaven vervolgens Peter Dasigner de opdracht voor het maken van het ontwerp. De modeshow werd vervolgens uitgebreid verslagen door de lokale media en internationale media (onder andere Associated Press en United Press International). De twee opdrachtgevers hadden zich geen betere strart van hun zaak kunnen bedenken.
De sling bikini/suspender bikini
Andere namen zijn de slingshot bikini, slingshot of jarretelbikini. Dit kledingstuk bestaat uit een deel en heeft net zoals de string bikini zo weinig mogelijk bedekking. De bandjes bevinden zich niet rond de heupen, maar ze gaan via de zijkanten omhoog. Zijkanten van het bovenlichaam zijn daardoor grotendeels onbedekt. Ook voor deze versie geldt dat het een controversiële versie betrof, die in 1994 geïntroduceerd werd. Met de introductie van lycra was het mogelijk om allerlei varianten op de markt te brengen. In de jaren negentig was dit een populair kledingstuk op de stranden van onder andere Frankrijk en Spanje. In de Verenigde Staten was men vooral boos, want daar vond men het allemaal veel te ver gaan.
De micro bikini/microkini
Het kon nog kleiner of minimalistischer was de gedachte bij de micro bikini of de microkini in 1995. Eigenlijk bedekt het slechts het meest noodzakelijke en daarmee is dit misschien wel de meest controversiële versie van allemaal. Wie we ervoor mogen bedanken? Niemand minder dan ontwerper Karl Lagerfeld (10 september 1933 – 19 februari 2019). Op sommige plaatsen in de wereld is deze badkleding niet toegestaan.
De tankini
Dus niet ’tanktini.’ Een tweedelige versie die verdacht veel lijkt op de Atome. Deze versie verscheen voor het aan het einde van de jaren negentig (1998). Beschouw dit als een tussenversie tussen zwempak en bikini. In tegenstelling tot wat sommige denken: de naam is geen verwijzing naar het zonnen. Door de hoeveelheid stof is het juist lastiger om te zonnen. Het woord is een samentrekking van de woorden bikini en tank top.
De skirtini
Het ligt al verborgen in de naam. Een bikini top met een rok. Dat is waar het om gaat bij de skirtini. Geïntroduceerd rond 2007. In 2011 werd het uitgeroepen tot het badkledingstuk of zwemkledingstuk van het jaar. Toch is het rokje wel anders dan gewone rokjes, want het is korter. Helemaal nieuw is het idee niet, want in de jaren veertig van de vorige eeuw bestond dit soort badkleding al. Totdat een verordening van de Amerikaanse overheid er een einde aan maakte. Er zou onnodig veel stof verloren gaan aan dit soort badkleding. Dat moest stoppen in tijden van schaarste. Daarom werd bepaald dat de kleding 10% korter moest. In de jaren vijftig volgde nog een korte revival in combinatie met de bandeau.
Niet alles op het strand of bij het water
Inmiddels worden bikini’s of varianten daarvan niet alleen gedragen op het strand of bij het water. Ook tijdens sportwedstrijden dragen deelneemsters op bikini geïnspireerde sportkleding. Bekend zijn de beachvolleybalsters en de hardloopsters.Wat ook niet vergeten mag worden: de bikini is niet meer voorbehouden aan alleen vrouwen. Er zijn ook modellen op de markt voor mannen. Tot nu toe met weinig succes overigens. Toch mag je bepaalde zwembroeken toch wel beschouwen als de mannelijke variant voor de bikini. Denk dan aan de zogeheten zwemslip. Er zit alleen niets boven. Het wordt een ander verhaal als het gaat om de mankini. Dat is een bikini variant voor mannen met een zwembroek waarbij de banden vastzitten aan de schouders. Of dat ooit een succes gaat worden, geen idee.
Kritiek
De bikini heeft ook geleid tot kritiek. Zeker wanneer je bedenkt dat er een bepaald idee gekoppeld is aan dames in bikini’s. Bekend zijn bijvoorbeeld autoshows waarbij vrouwen in bikini’s te zien waren voor automodellen. Of wat te denken van covers van tijdschriften. Nog altijd worden in tijdschriften foto’s getoond van een bepaald type vrouw. Nu geldt dit voor de gehele modewereld. Als het om bikini’s gaat is dat niet anders. Dat maakt een dag als deze moeilijk.Aan de ene kant heeft de introductie van de bikini geleid tot een emancipatie van de vrouw. Men kon afstappen van de bedekkende kleding. Men kon ervoor kiezen om iets aan te trekken waar men in kon zwemmen of kon zonnen op een manier die wel fijn was. Dat zorgde ervoor dat er wel iets anders ontstond. Het idee dat het een uitnodiging was bijvoorbeeld. Of dat het dragen van een bikini voorbehouden was aan bepaalde meisjes of vrouwen. Dat idee is nooit weggegaan en het is eigenlijk hoog tijd dat dit stopt.Had je verwacht dat je op deze pagina foto’s en voorbeelden tegen zou komen? Dan heb je pech gehad. Je hebt hier kunnen lezen over de achtergronden van deze dag: Bikini Dag. Dat is ieder jaar op 5 juli.
