Agender Pride Day

Datum

mei 19 2025

Tijd

Gehele dag

Locatie

Wereldwijd
Categorie
Wanneer: jaarlijks, 19 mei.
Op 19 mei is het de bewustwordingsdag voor Agender personen op Agender Pride Day. Dit is de dag die gewijd is aan personen met de genderidentiteit agender.

Categorieën

Agender is een identiteit die thuishoort in de categorie van de non-binaire genderidentiteiten. Daarin vallen ook genderidentiteiten als bigender, demigender, pangender en alle genderidentiteiten die buiten het gangbare genderspectrum vallen (xenogender).
Het begrip genderidentiteit koppelen aan agender is misschien niet helemaal juist, omdat in het geval van het juist gaat om personen wiens gender er niet is. Eigenlijk zou je mogen zeggen dat er juist sprake is van geen gender of genderloos(heid). Daarmee is niet gezegd dat er geen identificatie plaats kan vinden tussen het feminiene of masculiene. Dat is voor iedere persoon anders.
In andere gevallen gaat het om het idee of concept van gender en de afwijzing ervan. Ook kan men het belang van gender of genderidentiteit persoonlijk niet relevant vinden.

Niet gebaseerd op trends of hypes

Denk niet dat het iets is dat gebaseerd is op trends of hypes. Dit is zeer realistisch. Neem nu het voorbeeld uit 2017, waarbij een rechter in Oregon een persoon het recht verleende om zonder gender door het leven te gaan. Dit is anders dan een non-binair persoon. Ook is dit anders dan bijvoorbeeld genderfluïditeit. Meer hierover lees je in dit artikel van NBC News.

"Ungendered person"

Dat het niet gebaseerd is op trends en hypes blijkt wel uit de eerste vermelding van agender. Die dateert uit 1997. Dat is toch wel even geleden. In een artikel in het International Journal of Transgenderism (excuses voor het gebruik van deze laatste, verouderde term) stond vermeld dat het ook mogelijk was wanneer een persoon zichzelf kon beschouwen als een “ungendered person.” Met andere woorden: een persoon zonder gender.
Natuurlijk, dit lijkt op non-binariteit. Het verschil is alleen dat er een zeer strikte afwijzing van gender volgt. Niet omdat men dit zo zou willen. Nee, genderidentiteit heeft niets te maken met willen. Laten we daar nu voor eens en altijd vanaf stappen. Het is geen kwestie van een smaakje kiezen. Genderidentiteit is niet hetzelfde als een broodje kopen bij de bakker.
Nog niet helemaal overtuigd? Prima, dan gaan we nog even verder. In het boek Working with Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender College Students: A Handbook for Faculty and Administrators staat een vermelding over wat je nu mag omschrijven als agender. Alleen was dat iets wat omschreven werd als ‘ungendered.’ Het probleem is alleen: dat boek is niet vrij te lezen. Daarvoor moet je betalen, zoals je hier kunt zien.

UseNet

Wanneer je deze (gearchiveerde) website mag geloven, dan zou de term zelf, dus agender, rond het jaar 2000 ontstaan zijn via UseNet. Opvallend is dat deze term ontstaan was in een discussie over religie. Wel wordt in dit artikel melding gemaakt van de Oxford Dictionary.
Formeel spreken we over een identiteit en deze hoort wetenschappelijk gezien onder de paraplu van transgender. Transgender gaat immers om een genderidentiteit die verschilt va het geboortegeslacht. Dit toont aan dat het dus niet altijd gaat om medische ingrepen. Het probleem schuilt echter in het inpassen van de agender identiteit. Wanneer je een meer filosofische benadering toepast, dan is er dus geen sprake van een gender. Inderdaad, het woord is online terug te vinden. Iets wat je overigens niet kunt zeggen over ons “eigen” woordenboek, de Dikke van Dale. Daarin is dit woord niet terug te vinden.

Vermelding Oxford Dictionary

Wat lees je over agender via The Oxford Dictionary?

Designating a person who does not identify as belonging to a particular gender; of or relating to such people.

Tank Girl

Interessant, hier lezen we 1996. Dit woord is al sinds 1996 opgenomen in het woordenboek. Klik je door op de vermelding (bron), dan zie je wat de eerste vermelding is van het woord. De vermelding en het artikel leveren vragen op. Kijk maar eens naar het artikel uit 1996 van The Independent. Het ging hier om de manier waarop de bierindustrie bepaalde stereotypen aanhield. In dit geval was a-gender iemand die weghad van de in 1995 verschenen film Tank Girl. Men omschreef de persoon in kwestie namelijk als Tank girl meets new manandrogynous and proud.
Is een agender persoon dus een tank girl? Op dat moment dus wel. In ieder geval volgens de makers van het bier of de krant. The Oxford Dictionairy telde in dit geval de eerste vermelding, al was dat eigenlijk niet helemaal de correcte. Men gebruikte een koppelteken. Een kniesoor die daarover valt, natuurlijk.
De tweede vermelding dan. Die gaat inderdaad over de UseNet-vermelding en die is een stuk lastiger te verifiëren. Laten we maar aannemen dat die gemaakt is. Er zijn zoveel bronnen die erover schrijven. Al is het duidelijk dat de datum niet 2000, maar 2005 is geweest.

New York Times

Een duidelijker verhaal is het wanneer het gaat om de vermelding van The New York Times. Die dateert van 9 januari 2013 en heeft als titel Generation LGBTQIA. Laten we maar geen vragen stellen waarom de redactie gekozen heeft voor deze titel, nietwaar?!
In het artikel is de tekst terug te vinden die het online woordenboek ook noemt:

Britt’s grunginess belies a warm matter-of-factness, at least when describing her journey. As she elaborated afterward, she first heard the term “bi-gender” from Kate, who found it on Tumblr. The two met at freshman orientation and bonded. In high school, Kate identified as “agender” and used the singular pronoun “they”; she now sees her gender as an “amorphous blob.”

Geen trend, geen hype

Als laatste dan de vermelding uit het boek “Trans/Portraits: Voices from the Transgender Communities” van de auteur Jackson Wright Schulz. Lees even mee op pagina 73. Dit boek werd uitgegeven in 2015 en ook deze tekst wordt als voorbeeld aangevoerd op de pagina van de Oxford English Dictionary. Al deze voorbeelden tonen aan dat het dus geen trend of hype is. Dat er sprake is van een geschiedenis die teruggaat tot de jaren negentig. Dat er sinds die tijd regelmatig geschreven en gepubliceerd is over dit onderwerp en dat dit niet gebonden is aan matige/onbetrouwbare bronnen. Daarnaast toont het aan dat het woord belangrijk genoeg is om opgenomen te worden in een Engelstalig woordenboek.

Niets te maken met seksuele oriëntatie

Om aan alle misverstanden een einde te maken. Agender heeft niets te maken met seksuele oriëntatie. Elke poging van mensen die dit proberen of een relatie proberen te leggen is gebaseerd op ofwel onkunde ofwel valse informatie. Waar dit alles wel op gebaseerd is: op wat personen/mensen zijn. Wie ze zijn. Dit moet centraal staan op deze dag. Dit moet een dag zijn die anderen leert over wat het inhoudt en die anderen bewust moet maken. Daarnaast is het voor agender personen een dag om te laten zien wie ze zijn. Dat zouden ze vanzelfsprekend ook op andere dagen mogen doen.

Het is alleen geen vanzelfsprekendheid. Op andere dagen is die mogelijkheid er niet altijd. Zelfs op een dag als vandaag zal er weerstand zijn. Niet iedereen zal deze dag met open armen ontvangen. We hebben nog altijd te maken met een wereld waarin haat tegen dat wat beschouwd wordt als ‘anders’ groot is.

Mensenrecht

Vandaag is een perfect moment om na te denken over al deze zaken. Om na te denken over de rol die agender personen verdienen. Dat is dezelfde rol als ieder ander persoon. Dat is namelijk een mensenrecht.

Meer informatie

Wil je er meer over weten, kijk dan eens op de website van Healthline met nuttige informatie over dit onderwerp.

Gerelateerd

Ga naar de inhoud